Củ đề xe đạp là một bộ phận quan trọng. Nó tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi số giữa các bánh xích, cho phép người lái chọn chế độ đạp phù hợp với cơ thể và địa hình. Nhiệm vụ chuyển đổi líp của củ đề xe đạp đóng vai trò quan trọng trong việc thay đổi vận tốc và là bộ phận cốt yếu của bộ chuyển động xe đạp.
Không giống như gạt đĩa xe đạp, chỉ có một nhiệm vụ phải hoàn thành – đó là dịch chuyển giữa các dây xích – củ đề xe đạp cũng đóng một quan trọng không kém: xử lý độ chùng của xích khi kích thước của bánh răng hiện đang sử dụng thay đổi.Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ cung cấp cho các bạn những thông tin hữu ích nhất về củ đề xe đạp, cách hoạt động,…
Củ đề xe đạp là bộ phận nào?
Củ đề xe đạp là một trong hai hệ thống chuyển số phổ biến nhất được sử dụng trên xe đạp. Trong hệ thống chuyển động của xe đạp, tay đề được kết nối với các bộ phận đóng vai trò chuyển số để điều khiển chuyển động của dây xích qua líp. Với hệ thống này, người lái có thể sang số ngay trong khi đang di chuyển.
Củ đề xe đạp được gắn ở bánh sau gần với đĩa xích, bao gồm một cánh tay có thể di chuyển bằng lò xo với hai ròng rọc dẫn hướng xích xe đạp của bạn theo hình chữ s. Xích được dẫn qua phía trên của líp phía sau (bộ nhông xích), sau đó vòng quanh phía sau nơi nó gặp ròng rọc trên cùng của củ đề xe đạp.
Ròng rọc đầu tiên này đóng vai trò chính là chuyển đổi giữa các bánh răng phía sau và cũng định tuyến lại dây xích về phía ròng rọc trật bánh thứ hai. Ròng rọc này kéo dài xuống phía dưới trên cánh tay lò xo của củ đề xe đạp và duy trì độ căng của xích để giữ cho xe đạp hoạt động hiệu quả ở nhiều loại bánh răng.
Củ đề xe đạp hoạt động như thế nào?
Củ đề xe đạp có hai chức năng: thứ nhất là di chuyển xích giữa các líp phía sau đồng thời chức năng thứ hai là giải quyết tình trạng chùng xích khi chuyển xích đến líp nhỏ hơn hoặc một đĩa nhỏ hơn. Củ đề xe đạp kết hợp với gạt đĩa giúp điều chỉnh biên độ của xích giúp xe thay đổi tốc độ phù hợp với địa hình và giải quyết tình trạng trùng xích.
Củ đề xe đạp có chức năng chuyển xích từ bánh xích này sang bánh xích khác ở bánh sau, do đó chuyển số. Có từ một đến ba dây xích ở phía trước và có tới mười hai đĩa xích ở phía sau, nơi đặt cơ cấu chuyển số. Sự kết hợp giữa số lượng dây xích và bánh xích xác định số lượng bánh răng mà xích có thể thay đổi. Sử dụng cần số trên tay lái, người lái sẽ điều khiển bộ phận trật bánh phía trước và phía sau để đưa xe đạp đến tốc độ mong muốn.
Xích xe đạp chạy giữa các bánh răng và được vận chuyển từ dây xích này sang dây xích khác bằng bộ phận gạt đĩa. Gạt đĩa xe đạp phía trước có trách nhiệm chuyển dây xích lên các đĩa lớn hoặc nhỏ tùy vào nhu cầu sử dụng và tốc độ đạp mong muốn của người lá. Xe đạp có bộ chuyển tốc thường có tốc độ từ 10 đến 30.
Các răng trên xích và bánh xích ăn khớp với các khoảng trống trên xích xe đạp. Bằng cách sang số, bạn thay đổi tỷ số truyền giữa tay quay bàn đạp và bánh sau.
Làm thế nào để chọn củ đề xe đạp phù hợp?
Việc chọn một củ đề xe đạp tốt và phù hợp với dòng xe mà bạn đang sử dụng phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm loại hình đạp xe, ngân sách, sở thích cá nhân và loại địa hình mà xe của bạn đã, đang và sẽ di chuyển. Dưới đây là một số yếu tố cần tính đến cũng như danh sách các thương hiệu, tiêu chuẩn và đặc điểm chính theo thực tế:
Những điều cần lưu ý khi lựa chọn bộ chuyển động:
Loại địa hình
Việc xác định xem loại xe và loại địa hình di chuyển sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc lựa chọn củ đề xe đạp phù hợp với xe, Ví dụ bạn có thích đạp xe đường trường, đạp xe leo núi, đạp xe trong thành phố, đi du lịch, v.v. thì các hãng linh kiện lớn như SHIMANO hay SRAM sẽ có những bộ chuyển động bao gồm củ đề xe đạp khác nhau phù hợp với mục đích sử dụng, bởi vì tỉ sổ trật bánh sẽ khác nhau tùy theo loại địa hình.
Yêu cầu kỹ thuật
Chọn một bộ chuyển động nói chung hay củ đề xe đạp nói riêng nên dựa trên trình độ kỹ năng và yêu cầu về hiệu suất cho chiếc xe đạp của bạn. Những tay đua chuyên nghiệp hoặc những chiếc xe phân khúc cao có thể thích những loại củ đề xe đạp cao cấp hơn để có độ chuyển số chính xác và độ bền tốt hơn.
Khả năng tương thích
Trước khi xuất phát hãy đảm bảo rằng củ đề xe đạp bạn chọn tương thích với các bộ phận khác trong hệ thống truyền động của xe, như gạt đĩa xe đạp, bộ líp xe đạp, xích xe đạp và đĩa. Khả năng tương thích giữa các thành phần trong bộ truyền động đóng vai trò rất quan trọng trong việc cải thiện hiệu suất di chuyển đặc biệt trong những địa hình khác nhau. Việc các bộ phận trong bộ truyền động phối hợp nhịp nhàng với nhau, đặc biệt là hai bộ phận chuyển số sẽ giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao khả năng an toàn.
Trọng lượng
Đối với những tay đua quan tâm đến trọng lượng, một số bộ chuyển số (Củ đề xe đạp và gạt đĩa xe đạp) phân khúc cao cấp có thiết kế nhẹ hơn thông qua việc sử dụng các vật liệu và công nghệ tiên tiến.
Các loại củ đề xe đạp
Củ đề xe đạp được sử dụng để dịch chuyển xích lên xuống trên các bánh răng tạo nên hệ thống truyền động đồng thời chúng cũng là bộ phận của xe đạp giúp giữ cho dây xích luôn căng. Tất cả các củ đề xe đạp đều được bắt vít vào khung xe đạp ngay bên dưới nơi gắn bánh sau. Giống như gạt đĩa xe đạp, củ đề xe đạp được kích hoạt bằng đòn bẩy gọi là bộ chuyển số. Có nhiều loại củ đề xe đạp tương ứng với các dòng xe và các nhà sản xuất linh kiện khác nhau và cả những kích cỡ khác nhau.
Kích thước của củ đề xe đạp: Kích thước của củ đề xe đạp được đánh giá chủ yếu bằng chiều dài “lồng”. Lồng là phần dưới của cơ cấu giữ “bánh xe ròng rọc” tại chỗ. Nó là một phần của bộ phận chuyển xích khi dây xích di chuyển qua các đĩa líp.
Khả năng tương thích với thương hiệu: Hầu hết các nhà sản xuất củ đề xe đạp sẽ có thông tin về chúng trên website chính thống của hãng, việc sử dụng các bộ phận phù hợp với xe đạp sẽ giúp quá trình di chuyển trơn tru hơn. Khả năng tương thích của củ đề xe đạp sẽ là yếu tố quyết định đến hiệu suất của xe đạp.
Các thương hiệu nổi tiếng về sản xuất linh kiện như củ đề xe đạp như
Shimano: Là nhà sản xuất linh kiện dẫn đầu thị trường, Shimano cung cấp nhiều loại củ đề xe đạp cho mọi hoạt động luyện tập, từ cao cấp đến tầm trung. Các loại củ đề xe đạp mà Shimano cung cấp đều được chứng nhận chất lượng. Tùy vào dòng xe và địa hình di chuyển mà các loại củ đề do Shimano cung cấp sẽ phù hợp với từng dòng xe riêng.
SRAM: Một thương hiệu hàng đầu khác cung cấp linh kiện xe đạp với chất lượng cao, đặc biệt là bộ đề, trong đó có củ đề xe đạp. Đây cũng là thương hiệu thường được ca ngợi về công nghệ tiên tiến và hiệu suất vượt trội.
Campagnolo: Hiện diện chủ yếu trong lĩnh vực đạp xe đường trường, Campagnolo cung cấp các loại linh kiện xe đạp chất lượng cao, chủ yếu là những bộ phận liên quan đến chuyển động, củ đề xe đạp cũng nằm trong số những linh kiện đó, nổi tiếng về độ chính xác và độ bền.
Đặc điểm củ đề xe đạp cho các dòng xe
Củ đề xe đạp đua, xe đạp đường trường
Các loại củ đề xe đạp được sử dụng trên xe đạp đua hay xe đạp đường trường sẽ được ưu tiên có độ chính xác cao và khả năng truyền động nhanh, mượt mà.
Nhóm linh kiện thường dùng cho xe đạp đường trường, sẽ được ưu tiên cung cấp nhiều tỷ số truyền động cho các loại địa hình khác nhau.
Củ đề xe đạp MTB (Xe đạp địa hình)
Củ đề xe đạp MTB được thiết kế chắc chắn và có khả năng chống sốc vì thường xuyên phải di chuyển trên những địa hình nhiều sỏi đá.
Các thành phần trong bộ truyền động đặc biệt là củ đề xe đạp và gạt đĩa xe đạp thường lớn hơn để phù hợp với nhiều địa hình khác nhau.
Củ đề xe đạp phố và xe đạp điện
Đối với xe đạp thành phố và xe đạp điện, bộ phận củ đề xe đạp có thể khác nhau tùy thuộc vào ưu tiên của nhà sản xuất và thông số kỹ thuật của xe đạp. Một số có thể được thiết kế để sử dụng với hệ thống truyền tải điện.
Bằng cách chọn củ đề xe đạp chất lượng phù hợp với việc tập luyện đạp xe và nhu cầu cụ thể của bạn, bạn có thể cải thiện đáng kể hiệu suất và sự thích thú khi trải nghiệm đạp xe của mình.
Lời khuyên
Hệ thống chuyển số gồm ( Gạt đĩa và củ đề xe đạp) phải được bảo dưỡng thường xuyên: Hầu hết các bộ phận chuyển động đều lộ ra ngoài hoàn toàn nên các bộ phận này dễ bị bụi bẩn, điều kiện thời tiết và hư hỏng do rơi rớt hơn so với một số hệ thống khác, chẳng hạn như líp xe đạp. Việc bảo trì chúng cần khá đơn giản – chỉ có phần líp xe đạp là yêu cầu việc bảo trì cần có kỹ thuật chuyên nghiệp. Củ đề xe đạp và gạt đĩa xe đạp cũng cần được bảo dưỡng, thông thường khi mua xe nhà sản xuất hay người bán sẽ nhắc nhở bạn về thời gian bảo hành và bảo dưỡng tối ưu đối với các bộ phận. Hoặc bạn có thể tìm thấy những thông tin về chúng trong sách hướng dẫn và sổ bảo hành của hãng xe đạp.
>> Nguồn tham khảo:
Tags: củ đề xe đạp
