Líp xe đạp có nhiều kích cỡ và số bánh răng khác nhau để phù hợp với các loại hình và địa hình. Kích thước của một bộ líp xe đạp thường được cung cấp trong bảng thông số kỹ thuật và số lượng bánh răng trên các đĩa. Ví dụ: bộ líp xe đạp dành cho xe đạp đường trường hiện đại điển hình có thể là gồm 11-32t (răng). Đối với líp xe đạp dành cho xe đạp leo núi, phạm vi có thể khoảng 10-52t.
Phần lớn xe đạp hiện đại, dù là xe đạp leo núi, xe đạp đường bộ hay xe đạp sỏi, đều có bánh răng. Bộ đề phía sau sẽ là bộ phận chịu trách nhiệm di chuyển xích của bạn lên hoặc xuống một bộ đĩa líp xe đạp gắn vào bánh sau. Những đĩa đó – bao gồm bánh răng – chính là hệ thống líp xe đạp của bạn.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải thích cho bạn biết líp xe đạp là bộ phận đảm nhiệm chức năng gì, là gì và cách nhận biết ‘tốc độ’ của băng cassette tùy vào địa hình…
Líp xe đạp là bộ phận nào?
Líp xe đạp là tập hợp các bánh răng được gắn trên trục tự do của bánh sau, cho phép bạn thay đổi bánh răng trong hệ thống derailleur.
Cùng với kích thước dây xích trên đùi đĩa, hộp số đóng một vai trò quan trọng trong phạm vi truyền động của xe đạp của bạn. Líp xe đạp thường được thiết kế để sử dụng cho xe đạp đường trường, xe đạp leo núi hoặc đua.
Bất cứ hệ thống nào có hệ thống đề và số thì chúng chính là những bộ phận hoạt động gắn liền với líp xe đạp. Các đĩa hay líp xe đạp được gắn trên moay ơ ở bánh sau xe đạp có nhiệm vụ thay đổi tốc độ dựa vào bộ chuyển xích.
Một bộ líp xe đạp thông thường có thể có từ 5 đến 13 đĩa xích. Khi bạn chuyển số, xích sẽ di chuyển lên xuống các bánh răng đó.
Líp xe đạp quan trọng như thế nào?
Không chỉ là một tập hợp các bánh răng, các đĩa trong hệ thống líp xe đạp được thiết kế để hoạt động cùng nhau như một thể thống nhất, tuy vậy khoảng cách giữa các đĩa cũng được thiết kế sao cho đảm bảo được quá trình chuyển xích lên xuống không bị kẹt và chính xác để đảm bảo xích sẽ chuyển động trơn tru giữa các bánh răng.
Đầu tiên, điều quan trọng cần lưu ý là các đĩa xích hay líp xe đạp được thiết kế để hoạt động kết hợp với nhau chứ không chỉ là một tập hợp các bánh răng. Mỗi bánh xích riêng lẻ đảm nhận một nhiệm vụ khác nhau tùy vào số bánh răng và hoạt động kết hợp với nhau để đảm bảo xích chuyển động trơn tru giữa các bánh răng.
Các răng riêng lẻ trên đĩa xích được tạo hình theo nhiều cách khác nhau để đảm bảo chuyển số trơn tru hơn giữa các bánh răng và thường có các lời khuyên về việc chuyển líp xe đạp phụ thuộc vào địa hình tùy vào số lượng bánh răng tích hợp vào các cạnh của đĩa xích.
Các nhà sản xuất líp xe đạp thường chọn phát triển các cách cấu trúc líp xe đạp khác nhau. Ví dụ, Shimano sử dụng một hệ thống có tên Hyperglide, được thiết kế để mang lại khả năng chuyển số mượt mà.
Các nhà cung cấp líp xe đạp khác, chẳng hạn như SRAM và Campagnolo, cũng đã cải tiến các thiết kế hệ thống líp xe đạp cụ thể của riêng họ.
Và điều đáng nói là vì chúng được chế tạo như một hệ thống hoàn chỉnh nên các đĩa xích trong líp xe đạp thường không được bán riêng lẻ và cần được thay thế theo nhóm.
Các bánh răng riêng lẻ trên đĩa xích có hình dạng khác nhau và thường có các đường dốc được gắn vào các cạnh của xích. Điều này giúp đảm bảo chuyển số mượt mà giữa các bánh răng.
Thiết kế của những đường dốc này đã được nghiên cứu và cải tiến theo thời gian.
Ví dụ, Shimano sử dụng một hệ thống được gọi là Hyperglide, được thiết kế để mang lại khả năng chuyển số mượt mà. Các cải tiến mới nhất của hãng về líp xe đạp là một hệ thống mới hơn gọi là Hyperglide, mà Shimano cho biết sẽ giảm thời gian chuyển số tới một phần ba so với Hyperglide và cải thiện hiệu suất chuyển số, lên và xuống giữa các đĩa.
Các loại líp xe đạp
Líp xe đạp địa hình
Dòng xe đạp này có xích lớn do phải xử lý các con dốc của đường mòn và các lối đi có tính địa hình. Để người lái có thể tự do đạp xuống một con dốc gập ghềnh, sau đó lại leo lên một ngọn đồi đòi hỏi phải có một bộ chuyển líp mượt mà và nhanh giữa các bánh răng. Để phù hợp với phong cách lái mạnh mẽ, khoảng cách nhảy giữa các bánh răng sẽ lớn hơn: điều này có tầm quan trọng rất lớn trong xe đạp leo núi và phù hợp hơn nhiều so với việc cung cấp khả năng chuyển số mượt mà của những bước nhảy nhỏ giữa các bánh răng, một tính năng phổ biến hơn trên líp xe đạp đường bộ.
Các băng 10 và 11 tốc độ được thiết kế để hoạt động với dây xích đôi và dây xích đơn có lẽ là một sự phát triển tuyệt vời vì chúng cung cấp nhiều loại bánh răng hơn cũng như tính linh hoạt tuyệt vời giữa chúng.
Kích thước líp xe đạp dành cho xe đạp leo núi cũng tăng lên trong những năm gần đây, phần lớn là do sự xuất hiện của hệ thống truyền động 1x – không có vòng bên trong nhỏ để leo núi trong thiết lập 1x, băng cassette giờ đây phải cung cấp phạm vi rộng hơn để trang bị cho người lái thiết bị leo núi phù hợp.
Đối với xe đạp leo núi, nhiều loại bánh răng hơn là điều quan trọng để giúp người lái với các địa hình khác nhau mà họ có thể gặp phải.
Ví dụ: những đoạn leo dốc kỹ thuật ngắn, dốc sẽ có xu hướng yêu cầu chuyển số rất thấp (bánh xích lớn nhất), trong khi những đoạn đường dốc dài hơn thường đạp xe nhanh hơn sẽ sử dụng bánh xích nhỏ nhất.
Thông thường, hầu hết các xe đạp leo núi sẽ sử dụng bất kỳ loại nào từ băng 9 tốc độ đến 12 tốc độ, mặc dù những mẫu xe giá rẻ hơn đôi khi có thể sử dụng loại băng hẹp như băng 7 tốc độ.
Tốc độ truyền bánh răng cổ điển dành cho băng cassette dành cho xe đạp leo núi sẽ là 11-34 hoặc tương tự.
Các băng cassette dành cho xe đạp leo núi cũng thường khác với các băng cassette dành cho xe đạp đường bộ ở chỗ có khoảng cách lớn hơn trong việc chuyển số giữa mỗi bánh xích.
Líp xe đạp đường trường
Hầu hết líp xe đạp của dòng xe đạp đường trường này đều có đĩa xích 11, 12 hoặc 13 răng ở số cao nhất. Bánh răng thấp nhất thường có từ 21 răng đến 32 răng, với các số răng đơn trên mỗi bánh xích.
Phần lớn xe đạp đều được trang bị hộp số 12 đến 25 và khi kết hợp với bộ quây nhỏ gọn hoặc tiêu chuẩn, nó sẽ phù hợp cho hầu hết các tình huống, ngoại trừ đạp xe trên địa hình đồi núi.
Nếu bạn đạp xe nhiều đồi hoặc gặp khó khăn khi leo đồi, một bộ líp xe đạp có bộ bánh xích thấp hơn 27 răng có thể hữu ích vì cho phép bạn đạp xe lâu hơn.
Líp xe đạp dành cho xe đạp đường trường đã phát triển trong những năm gần đây cùng với sự gia tăng tốc độ.
Một bộ líp xe đạp đường trường hiện đại điển hình có thể 11-32t (răng). Mặc dù điều này từng được coi là điển hình, nhưng giờ đây nó là kích thước líp nhỏ nhất hiện có đối với một số nhà sản xuất.
Cuối cùng, các nhà sản xuất khác nhau có những cách chế tạo líp xe đạp khác nhau. R9200 mới nhất của Shimano được cung cấp với các tùy chọn 11-28, 11-30 và 11-34, trong khi Campagnolo bổ sung tùy chọn 11-29 cho tất cả các nhóm 12 tốc độ của nó.
Trong khi đó, SRAM đã cải tiến kích thước của mình, với các loại băng xe đạp đường trường có kích thước 10-26, 10-28, 10-30, 10-33 và 10-36.
Sự gia tăng của nhóm xe đạp đường trường 12 tốc độ có nghĩa là líp xe đạp có thể có phạm vi hoạt động lớn hơn và khoảng cách giữa mỗi bánh răng có thể tương đối nhỏ. Các tay đua ngày nay cũng ít có khả năng phải chuyển số thấp hơn một cách không cần thiết, điều này rất may giúp giảm nguy cơ đau đầu gối.
Líp xe đạp sỏi (Gravel Bike)
Xe đạp sỏi lấy các tính năng của cả xe đạp đường trường và xe đạp leo núi để đạt được sự cân bằng tối ưu giữa cả hai tùy thuộc vào mục tiêu của nhà sản xuất.
Trước đây, líp xe đạp trên xe đạp sỏi sẽ là loại líp dành cho xe đạp đường bộ hoặc xe đạp leo núi, nhưng ngày nay, trên thị trường cũng có những lựa chọn dành riêng cho dòng xe đạp này.
Bộ nhóm eTap AXS XPLR của SRAM được thiết kế đặc biệt để đạp xe trên sỏi, trong khi Campagnolo là nhà sản xuất bộ nhóm chính thống duy nhất có bộ nhóm 13 tốc độ cho xe đạp địa hình.
Các địa hình khác nhau mà những người đi xe đạp sỏi (hoặc những người sử dụng xe đạp hybrid nói chung) thường phải trải qua khiến việc có kích thước líp xe đạp phù hợp cho xe đạp trở nên quan trọng hơn.
Nhưng cuối cùng, líp xe đạp vẫn chỉ là một bộ phận của xe đạp mà bạn cần phải biết để tận dụng tối đa trải nghiệm đạp xe của mình.
>> Nguồn tham khảo:
Tags: Líp xe đạp
